Vikilüğət:Bloklama qaydaları
Bloklama qaydaları - bütün Vikilüğət istifadəçilərinin bilməli olduqları əsas qaydalardandır.
Bloklama – idarəçilər və bürokratlar tərəfindən hər hansısa bir VikiLüğət mətninin redaktəsinə və ya istifadəçinin fəaliyyətinə qoyulan qadağadır.
İstifadəçinin bloklanması
[redaktə]İstifadəçinin bloklanması dedikdə istifadəçinin qeydiyyat yazısının, İP ünvanının və ya İP ünvanlar diapazonunun texniki bloklanması nəzərdə tutulur. İP ünvanlar diapazonunun texniki bloklanması digər istifadəçilərin də işinə mane olarsa, o zaman bloklanma ləğv edilir, lakin redaktə qadağası qüvvədə qalır.
İstifadəçini bloklayan idarəçinin məqsədi ilk növbədə vandalizmin və VikiLüğətə vurulacaq hər-hansı ziyanın qarşısını almaqdır. Nəzərə almaq lazımdır ki, bloklanma qisas yox, xəbərdarlıq və qoruyucu vasitədir. İstifadəçinin bloklanması VikiLüğətin və VikiLüğət cəmiyyətinin normal fəaliyyət göstərməsinə qarşı yönəlmiş hərəkətin qarşısını almaqdır. Bloklanma müddəti müxtəlif ola bilər: 15 dəqiqə və ya bir neçə ay. Bəzən VikiLüğəti qorumaq üçün istifadəçini müddətsiz bloklamq lazım gəlir.
İstənilən istifadəçi digər istifadəçinin davranışında VikiMənbə qaydalarına zidd hallar gördükdə, bu barədə idarəçiləri xəbərdar etməlidir. Bunun üçün o, "Kənd Meydanı", "İdarəçilərə müraciət" və ya "VikiLüğət:Xəbərləşmə" səhifələrində idarəçilərə müraciət edə bilər. Haqqında şikayət olunmuş istifadəçinin bloklanması haqqında qərarı idarəçilər verirlər.
Bəzən istifadəçinin bloklanması məsələsi idarəçilər arasında mübahisəyə səbəb olur.
Bloklanma səbəbləri
[redaktə]- İstifadəçinin bir neçə qeydiyyat yazısının (kuklaların) olduğu aşkarlanarsa;
- İstifadəçi VikiLüğətdə əsasən vandalizmlə məşğul olarsa;
- İstifadəçi digər istifadəçilərə qarşı kobud davranıb onları təhqir və təhdid edərsə;
- İstifadəçi digər istifadəçini məhkəmə və ya digər fiziki şəxs ilə hədələyərsə;
- İstifadəçi saxtakarlıqla məşğul olaraq, VikiLüğətin normal işini pozarsa.
Bloklama müddəti idarəçi tərəfindən sərbəst olaraq təyin edilir.
VikiLüğətdə təqib
[redaktə]İstifadəçi öz hərəkətləri ilə digər VikiLüğət istifadəçisinə və ya istifadəçilər qrupuna, onlara dövlət, hüquq, məhkəmə orqanları və ya fiziki şəxslər tərəfindən siyasi, dini və ya digər təqiblərə məruz qoymaqla ziyan vermişdirsə, o zaman həmin istifadəçi xəbərdarlıq edilmədən, müddətsiz olaraq VikiLüğətdən bloklanır.
VikiLüğətdə saxtakarlıq
[redaktə]VikiLüğətdə saxtakarlıq qəbul olunmur və saxtakarlıq etmiş istifadəçi, saxtakarlığı sübut olunarsa tez bir zamanda bloklanır.
Müəllif hüquqlarının pozulması və plaqiat
[redaktə]VikiLüğətə müəllif hüquqları qorunan informasiyaların, müəllifin icazəsi olmadan və ya mənbə göstətilmədən daxil edilməsi qadağandır. Belə ki, müəllif hüquqlarının pozulması və plaqiat gələcəkdə VikiLüğətə qarşı müxtəlif hüquqi problemlərin yaranmasına səbəb ola bilər ki, bu da VikiLüğətin adına xələl gətirə bilər. Əgər hər-hansı mətndə müəllif hüquqları baximindan mübahisə yarnmışdırsa, ilk addım həmin mətnin məqalədən çıxarılması olmalıdır.
Müəllif hüquqlarının pozulmasını aşkar etmiş istənilən istifadəçi, həmin mətni silmək ixtiyarına malikdir. Xəbərdarlıqlara baxmayaraq, müəllif hüquqlarını pozaraq mətnlərin VikiLüğətdə yerləşdirilməsi ilə məşğul olan istifadəçilər, layihənin mühafizə edilməsi məqsədi ilə bloklana bilərlər.
“fair-use” lisenziyası ilə şəkillərin şəxsi səhifələrə qoyulması qadağandır. Buna aşkar etmiş idarəçi, şəkli özü silə bilər və ya bu haqqda istifadəçiyə, onun müzakirə səhifəsində xəbərdarlıq etmək hüququna malikdir. Əgər xəbərdarlıqlardan sonra da, istifadəçi “fair-use” lisenziyası ilə şəkillərdən istifadəyə davam edərsə, bu zaman o, bloklana bilər. Digər tərəfdən, idarəçi şəkli istifadəçi səhifəsindən silərək, səhifəni müəyyən müddətə redaktələrdən mühafizə edə bilər.
İstifadəçilərin adları
[redaktə]VikiLüğətdə qeydiyyatdan keçərkən istifadəşi özünə provokasiya məqsədilə, təhqiredici və ya ədəbsiz ad seçmişdirsə, o zaman o, idarəçi tərəfindən bloklana bilər. Həmin istifadəçilərin şəxsi və müzakirə səhifələrinə xəbərdarlıq şablonu qoyulur.
Yeni istifadəçilərin adları, artıq VikiLüğətdə fəaliyyət göstərən istifadəçilərin adlarına çox bənzədikdə də qeydiyyat yazıları idarəçilər tərəfindən bloklanmaya məruz qalırlar.
Ümumi qeydiyyat yazıları
[redaktə]Ümumi qeydiyyat yazılarına («public accounts») VikiLüğətdə icazə verilmir. Onlar aşkara çıxarılan kimi, dərhal və müddətsiz bloklanırlar. Ümumi qeydiyyat yazısı dedikdə eyni adın bir-neçə nəfər tərəfindən istifadəsi nəzərdə tutulur. Ümumi qeydiyyat yazılarına VikiLüğətdə ehtiyac yoxdur. Belə ki, qeydiyyatdan keçməyən anonim istifadəçilər də məqalələrin redaktəsində iştirak edə bilərlər. Digər tərəfdən VikiLüğətdə qeydiyyatdan keçmək çox asandır və istifdəçi qeydiyyat zamanı göstərdiyi elektron ünvanını (e-mail) gizlədə bilər.
Əgər hər-hansı məqsədlə istifadəçi öz qeydiyyat adını və parolunu İnternetdə aşkar etmişdirsə və bu məlum olmuşdursa, idarəçinin həmin qeydiyyat yazısını bloklamaq ixtiyarı vardır.