məqam
Görünüş
- Yer, məkan. Pişxidmətbaşı və Xacə Mübarək çıxdılar, hər birisi öz məqamına getdi. M.F.Axundzadə. Mənimçin kəbeyi-kuyündə, ey gül, bir məqam olmaz. S.Ə.Şirvani. _ Məqam etmək (tutmaq) klas. – yer tutmaq, məskən salmaq. Kim əski məqamımı unutdum; Sandım vətənim, məqam tutdum. Füzuli. Qoyma o dağılmışda məqam eyləsin oğlun! Sübhün belə viranədə şam eyləsin oğlun! M.Ə.Sabir. // Yer, münasibət. Məqamını bilmək (yerini bilmək). – Nə çığırbağır salırsan, yorulub usanmayırsan; Ədəb ilə öz məqamın tanıyıb dayanmayırsan. M.Ə.Sabir. [Hacı:] Siz öz məqamınızı bilirsiniz, ya yox? Ə.Haqverdiyev. // Dərəcə. ..Dünyada xeyir iş görməyən adam heç məqamındadır. Mir Cəlal.
- Vaxt, zaman, çağ, münasibət. Elə bir məqam və elə bir iş yadıma gəlmir ki, müsəlman intelligentləri orada qorxaqlıq büruzə verələr. C.Məmmədquluzadə. Ayrılıq məqamı halı pərişan; Qolunu boynuma salan yar hanı? Aşıq Məmməd. _ Məqam axtarmaq (güdmək) – fürsət aramaq, imkan axtarmaq. O yandan da məqam güdür talan olmuş fransızlar. S.Vurğun. Məqam tapmaq – fürsət tapmaq, fürsətdən istifadə etmək. Ürəyini boşaltmağa məqam tapdığı yerdə [Həmişəyevi] top gurultusu da susdura bilməzdi. B.Bayramov. Məqamı gəlmək – zamanı gəlmək, vaxtı çatmaq, yeri gəlmək, münasibəti olmaq. // Fürsət, münasibət, vaxt. Məqamdır, qoy desin nə həsrəti var. M.Rahim.
- Vəzifə, rütbə, mənsəb, mərtəbə. Qubernator bizə bir neçə gözəl nəsihət elədi və bu da yadımdadı ki, dedi ki, kənd müəllimliyi bir ali məqamdır. C.Məmmədquluzadə. [İskəndər bəy:] Pərvərdigara, şükür, gündə min kərə şükür sənə ki, mən kimi yetimi bu məqama gətirdin. N.Vəzirov. Başını fırladar tutduğu məqam; Guya heç tanımır səni bu adam. S.Rüstəm. _ Məqama çatmaq – ...nə (bir) məqama çatıb ki..., nə yerə çatıb ki... (bir şeyin son, ifrat həddini göstərir). [Axund:] A kişi, gör iş nə məqama çatıb ki, Qanqal Sadıq ilə Kaftar Tağı da uşaqlarını uşqolaya göndərirlər. Ə.Haqverdiyev; mənsəb sahibi olmaq, böyük vəzifəyə çatmaq.
- Hal, vəziyyət. Bu məqamda Ədhəmin hər bir xahişinə əməl etmək Nailə üçün əbədi bir səadət, bir ürək rahatlığı idi. Mir Cəlal.
- kit. rəs. Bir-birinə tabe olan idarə orqanları sistemində müəyyən pillə təşkil edən inzibati və ya başqa idarə. Ali məqamlara müraciət etmək.
- klas. bax muğam 1-ci mənada. Rast məqamı.
Dünya xalqlarının dillərində
[redaktə]
|
Ural-Altay dil ailəsi: Türk qrupu
[redaktə]

|