olmaq

Wiktionary saytından

[redaktə]

Feil[redaktə]

  • azərbaycanca: olmaq
  • Heca: ol-maq
  • Əski əlifba: اولماق

Mənalar :[1]https://web.archive.org/web/20140826034400/http://azerdict.com/izahli-luget/olmaq

    1. Müstəqil feil kimi aşağıdakı mənalarda işlədilir: a) yaşamaq, sakin olmaq, ömür sürmək. İki il Bakıda oldum. O, yataqxanada olur. Siz hansı küçədə olursunuz? – Mərcan xanım uzaqda olmurdu. T.Ş.Simurq; b) mövcud olmaq, var olmaq. İnsan olmasaydı nəyə gərəkdi; Sənin gözəlliyin, ana təbiət! M.Dilbazi; c) iştirak etmək. Dərsdə olmaq. Qonaqlıqda olmaq. İclasda olmaq; ç) üz vermək, baş vermək, vaqe olmaq, əmələ gəlmək. Dünən balaca yanğın olmuşdu. – Azad çırpınacaq bütün vicdanlar; Nə hicran olacaq, nə də intizar. S.Vurğun. Qonşu, yenə nə olub? – deyə soruşdum. S.Rüstəm; d) doğulmaq, dünyaya gəlmək, anadan olmaq. – Onun nəyi olub? – Bir qızı olub. Uşaqlar ekiz olub. – ..Münəvvər xanımın binadan-başdan uşağı olmurdu. Mir Cəlal. Cavadla Zöhrə Aslan olandan sonra bir-birini daha da çox sevməyə başladılar. Ə.Vəliyev; e) bir yerə gəlmək (getmək), bir yeri gedib görmək. Saat ikidə məktəbdə olacağam. – [Maya] hələ ömründə çobanların yaşadığı alaçıqda olmamışdı. M.İbrahimov; ə) yerləşmək, sığmaq. Şeylər çamadana olmur. Papaq başına yaxşı oldu; f) malik olmaq. Pulu olmamaq. Bağı olmaq. Maşını olmaq. – Cəmi yeddiillik təhsili olan Gülaçar qızğın mütaliə həvəskarı idi. İ.Əfəndiyev; g) mümkün olmaq, icazə verilmək. Gəlmək olarmı? İçəri girmək olar; ğ) bir haldan başqa hala keçilmək, dəyişmək. Su donub buz oldu. Od sönüb kül oldu. – [Gilənin] axşamdan basdırdığı qaratikan kötüyü lülə köz olmuşdu. Ə.Vəliyev; h) gəlib çatmaq, yetişmək. Səhər oldu. Gecə yarı oldu. – Bayram oldu, heç bilmirəm neyləyim? Bizim evdə axta zoğal da yoxdur. M.P.Vaqif. Axşam hələ olmamışdı. S.Hüseyn.
    2. Köməkçi feil kimi işlədilir: a) ixtisas və sənət mənası verən isimlərdən sonra gələrək, həmin ixtisas və sənətə yiyələnməyi, onunla məşğul olmağı bildirir. Müəllim olmaq. Həkim olmaq. – Firəngistanda birisi ki istəyir alim ola, gərək gecələr yatmayıb zəhmət çəkə, elm oxuya.. C.Məmmədquluzadə; b) isim, sifət və saylardan sonra gələrək həmin sözlərdən -lan // -lən və -laş // -ləş şəkilçilərinin əlavəsilə düzələn feillərin sinonimləri olan mürəkkəb feillər əmələ gətirir; məs.: xəstə olmaq (xəstələnmək), yaxşı olmaq (yaxşılaşmaq), qoşa olmaq (qoşalaşmaq), yoxsul olmaq (yoxsullaşmaq), şən olmaq (şənlənmək); c) bir sıra sözlərdən sonra gələrək mürəkkəb feil və ifadələr düzəldilir; məs.: bənd olmaq, xaraba olmaq, daxil olmaq, aşiq olmaq.
    3. Oldu! şəklində – tabe şəxsin, verilən əmri, tapşırığı başa düşdüyünü və onu dərhal icra edəcəyini bildirən cavabı; baş üstə! ◊ Olan oldu (olub) – olub keçmiş, düzəlməsinə, islahına vaxt, imkan olmayan hadisə haqqında. Olan oldu, keçən keçdi – keçmiş ola, artıq gecdir, keçənə güzəşt deyərlər. Onlar deyən yalan oldu; Keçən keçdi, olan oldu. M.Müşfiq. Yaxşı, olan oldu, keçən də keçdi; İndi fikrin nədir, de görək indi? S.Vurğun. Ay oldu ha! – işin baş tutmayacağını bildirmək üçün işlədilən istehzalı ifadə. Bir dəfə (kərə) də olsun – heç, qətiyyən, əsla, tamamilə. Bir dəfə də olsun işə gecikməyib. – Mirzağa elmi tənəzzöhlərə, səyahətlərə bir kərə də olsun getməmişdi. S.Hüseyn. (Bu) olmadı – bir fikir və ya təkliflə razılaşmadıqda etiraz ifadəsi kimi işlədilir. Bu olmadı, o bizim ən yaxşı operatorlarımızdandır. Hər necə (cür) olursa olsun –
    4. heç bir şeyə baxmayaraq. Hər necə olursa olsun getməlisən. – [Kor Seyid] hər necə olursa olsun arvadını aparacağını söyləyirdi. S.Hüseyn;
    5. bax hər necə olsa. Hər necə olsa – hökmən, mütləq, heç bir şeyə baxmayaraq. [Tubu:] Qızım, dəli olma, Həsən hər necə olsa, sənin atandır. Ona niyə kömək eləməyəsən? Ə.Haqverdiyev.
Şəxs
əvəzliyi
Fellərin şəxsə və zamana görə dəyişməsi Felin formaları Hallar Fellərin
hallanması
Keçmiş zaman İndiki
zaman
Gələcək zaman əmr arzu
(gərək...)
vacib lazım şərt
şühudi nəqli qəti qeyri-qəti
Mən olmuşdum oldum oluram olacağam olaram olum olam olmalıyam olasıyam olsam Adlıq olmaq
Sən olmuşdun oldun olursan olacaqsan olarsan ol olasan olmalısan olasısan olsan Yiyəlik olmağın
O olmuşdu oldu olur olacaq olar olsun ola olmalıdır olasıdır olsa Yönlük olmağa
Biz olmuşduq olduq oluruq olacağıq olarıq olaq olaq olmalıyıq olasıyıq olsaq Təsirlik olmağı
Siz olmuşdunuz oldunuz olursunuz olacaqsınız olarsınız olasınız olasınız olmalısınız olasısınız olsanız Yerlik olmaqda
Onlar olmuşdular oldular olurlar olacaqlar olarlar olsunlar olalar olmalıdırlar olasıdır olsalar Çıxışlıq olmaqdan


Tərcümələr Dünya xalqlarının dillərində[redaktə]

Ural-Altay dil ailəsi: Türk qrupu[redaktə]

[redaktə]

Feil[redaktə]

Krım tatarca:olmaq (crh)- azərbaycanca:olmaq (crh)