qırmızı

Azərbaycanca

Kökən

Farsca قرمزی və yaxud Ərəbcə قِرْمِزِيّ sözündən.

Ön ad

qırmızı

1. Qan rəngli; al. Qırmızı boya. Qırmızı şərab.

   – Gəlin ağlayır; gözlərinin yaşları od kimi tökülüb, qırmızı yanaqlarını dağlayır. Çəmənzəminli.

   Zəhra xala stol qoyub, üstünə qırmızı örtük salmışdı. Mir Cəlal.

   Günəşli günlərdə yerlərə səpilmiş yaşıl, qırmızı, sarı yarpaqlarla … döşənmiş kimi görünən meşə indi tutqun, bozumtul bir rəng almışdı.' M.Rzaquluzadə.

2. Gözəllik, parlaqlıq, aydınlıq, fərəh doğuran şey mənasında.

   Yox olar qar, boran, günəş də doğar,

   Yetişər qırmızı, sevimli bahar. A.Şaiq.

3. qızıl (Bolşevik inqilabı, sosializm quruluşu, sovet sosialist üsuli-idarəsi ilə əlaqədar olan)
   1. (adlaşaraq; yalnız cəm (qırmızılar) formasında) inqilabçılar, kommunistlər, inqilabi qoşunlar:

      Kremlin, o indi də qırmızılar oynağı,

      Neronların Roması yanında heçdir belə… A.İldırım.

4. Nəzakətsizlik dərəcəsində açıq danışan, sözü üzə deyən. Qırmızı danışıq.
   1. Tamamilə açıq, açıq-aydın, kobudcasına.

      Əgər baxıb görsən ki, bu cürə qırmızı yalançılığı zarafata salıb gülürlər, onda bəd olmaz ki, biz də işimizi irəli aparmaq üçün o cürə “hileyi-siyasi”lərə əl ataq. Ü.Hacıbəyov.

Əş anlamlılar

• al
• qızıl

Yaranmış deyişlər

• qırmızı qvardiya

Çevirilər

qan boyasında olan

• İngiliscə: red
• Rusca: кра́сный
• Türkcə: kırmızı, kızıl

Bəlirtəc

qırmızı

1. Nəzakətsizlik dərəcəsində açıq danışmaq; sözü üzə demək:

   Telli qırmızı danışmağı sevirdi. Ə.Vəliyev.

Qaynaqlar

• ”Obastan”dakı sözlüklərdə “qırmızı”