əməl
Jump to navigation
Jump to search
[redaktə]
İsim[redaktə]
İsim | Tək | Cəm |
---|---|---|
Adlıq halı | əməl | əməllər |
Yiyəlik halı | əməlin | əməllərin |
Yönlük halı | əmələ | əməllərə |
Təsirlik halı | əməli | əməlləri |
Yerlik halı | əməldə | əməllərdə |
Çıxışlıq halı | əməldən | əməllərdən |
- İş, feil. Onun sözü ilə əməli düz gəlmir. – [Cənnətəli ağa:] Onu bura çağır görüm, bu nə əməldir, mənim başıma gətirir. N.Vəzirov.
- İcra, yerinə yetirmə. _ Əməl etmək (eləmək) – yerinə yetirmək, icra etmək, riayət etmək. Göstərişə əməl etmək. Təlimata əməl etmək. Həkimin göstərişlərinə əməl etmək. – Vaizi-şəhr öz iqrarına etsəydi əməl; Düşməz idi bu qədər din ilə dünyayə xələl. S.Ə.Şirvani. Sözlərinə əməl eləməyənə lənət! N.Vəzirov. Zeynal .. Mehriban və onun atasına verdiyi sözlərin heç birinə əməl etməyirdi. S.Hüseyn. Əməl olunmaq (edilmək) – yerinə yetirilmək, riayət edilmək, icra olunmaq. Qaydaya əməl olunur. Əmələ gəlmək –
- baş vermək, meydana gəlmək, doğulmaq, törəmək, hasil olmaq. Bataqlıq durğun sudan əmələ gəlir. – Rəngarəng güllükdə, çəmənlikdə hamar və naxışsız bir ağlıq, bir düzənlik əmələ gəlmişdi. S.Rəhimov; // mümkün olmaq, başa gəlmək, həyata keçmək. Əmələ gələn şey deyil;
- kökəlmək, yaxşılaşmaq, qıvraqlaşmaq, düzəlmək. Buzov süd əmə-əmə əmələ gəldi. O, kurortdan sonra əmələ gəldi. – Arvad məsləhət gördü ki, quzunu ötürsünlər, bir neçə vaxt bağçada otlasın, əmələ gəlsin. C.Məmmədquluzadə. Əmələ gətirmək –
- həyata keçirmək, yerinə yetirmək, icra etmək. [Hacı Mehdi:] Bir təvəqqəm var, amma qorxuram, əmələ gətirə bilməyəsən. Ə.Haqverdiyev. [Lütfəli bəy:] Gözlərinə dönüm, .. gör necə mənim xahişlərimi əmələ gətirir? İ.Musabəyov;
- düzəltmək, vücuda gətirmək, təşkil etmək. [Əntiqənin] özünün də qara, şəvə kimi saçları uzun və qalın bir hörük əmələ gətirmişdi. Mir Cəlal.
- Rəftar, hərəkət, iş. Əməlləri ilə hamını özündən incitdi. Əz əməlinə görə cəzasını alacaqdır. – Elm insanlara eyni zamanda onların əxlaqını, rəftarını və əməlini yaxşılaşdırmaq üçün təcrübədən keçirilmiş bir vasitədir. M.F.Axundzadə. Sənə cəza verən əməllərindir. M.Rahim. [Salmanova] Cumanın .. bütün əməllərini gözünün içinə deyəcəkdi. Ə.Əbülhəsən.
- məc. Hiylə, kələk, biclik mənasında. Bu sənin əməlindir. – Xalq bir-bir gedib öpürlər əlin; Anlamaz kimsə hiyləsin, əməlin. A.Səhhət. Bir neçə kazak əsgərləri də onların dalınca gedirlər ki, görsünlər bu nə əməldir. C.Məmmədquluzadə. Əlbəttə, şeytan əməlinə qurşanan gərək axırda belə olsun. Ə.Haqverdiyev.
- Hesabda tətbiq edilən əsas qayda. Hesabda əsas dörd əməl var: cəmləmə, çıxma, vurma, bölmə. ◊ Əməli azmaq – pozğunlaşmaq, yoldan çıxmaq, həddini azmaq. Əməli ayağına cidar olmaq – gördüyü işin cəzasını çəkmək, pis nəticəsini görmək.
Dünya xalqlarının dillərində[redaktə]
|
Ural-Altay dil ailəsi: Türk qrupu[redaktə]
|