bel

Azərbaycan dili
[redaktə]

İsim[redaktə]

İsim	Tək	Cəm
Adlıq halı	bel	bellər
Yiyəlik halı	belin	bellərin
Yönlük halı	belə	bellərə
Təsirlik halı	beli	belləri
Yerlik halı	beldə	bellərdə
Çıxışlıq halı	beldən	bellərdən

azərbaycanca: bel

Mənalar :

(Anatomiya) Bədənin ortası, qurşaq bağlanan yeri. İncə bel. Beli ağrımaq. Belinə qayış bağlamaq. Belə qədər suya girmək. – Bu süngünü onlar sağ tərəfdən bel qayışlarından asmışdılar. Ə.Əbülhəsən. Belində qəbzəli xəncər olan bir kişi içəri girdi. İ.Əfəndiyev.
İnsanın və bəzi heyvanların qarnının arxa tərəfi, sağrı ilə çiyinlər arasındakı hissə; dal. Əyri bel. Beli bükülmüş. Yükü atın belinə qaldırmaq. – Elə, obaya səs düşür. İgidlər at belinə qalxır. M.İbrahimov. ..Kürən at belində ağırlıq hiss etməyib yolun çoxusunu oynaqlayır. S.Rəhimov. _ Bel sümüyü anat. – onurğanın ayrıca sümüyü. Bel sütunu anat. – insanda və bəzi heyvanlarda: bel ortasındakı bir-birinin içinə keçmiş sümük və qığırdaqlardan ibarət onurğa sümüyü.
məc. Hündür dağın iki təpəsi arasındakı əyrilmiş yer və alçaq keçid. Şehli kəndinin sağ tərəfində yalın beli ilə xırmanlar salınmışdı. S.Rəhimov. Baxsanız a, beli çökmüş yamaca; Sinəsində şən quzular bəslənir. A.Şaiq. Min Qazaxda köhlən ata; Göy yaylaqlar belinə qalx. S.Vurğun.
məc. Dövrə, ətraf. Şəhərin belinə yarımqurşaq kimi dolanan minlərcə sahil işıqları yerə səpilmiş ulduzlar kimi sayrışırdı. M.Hüseyn. ◊ Bel bağlamaq – güvənmək, inanmaq, etibar etmək, arxalanmaq, arxayın olmaq, xatircəm olmaq. Sənin qapında Firəngiz həqir cariyədir; Günəş də xidmətə bel bağlamış dilü candan. Heyran xanım. [Bayram:] Zalxa hiyləgər arvaddır, ona bel bağlamaq olarmı? M.F.Axundzadə. Naçalniklərə, pristavlara, yasavullara bel bağlamaq olmaz. Ə.Haqverdiyev. Bağlamaq bel, ya güvənmək çox çətindir zahidə. C.Cabbarlı. Beli bükülmək – qocalmaq; ağır müsibət, bədbəxtlik, fəlakət üz vermək. Beli sınmaq (qırılmaq) məc. – bax beli bükülmək 2-ci mənada. [Xan:] Məmməd, belimiz sındı, – dedi, – görürsən, Ağası duz-çörəyimi itirib, necə namərdlik elədi. Çəmənzəminli. Belinə çöpdən dirək – görülmüş bir işə qarşı istehzalı münasibət bildirən ifadə. Çox əziyyət çəkirsən, belinə çöpdən dirək. Ə.Haqverdiyev. Belini bükmək məc. – ağır bir fəlakətə, bədbəxtliyə, müsibətə məruz qalaraq qocalmaq, ruhən və cismən sarsılmaq. Belini sındırmaq (qırmaq) məc. – çox ağır mənəvi zərbə vurmaq, son dərəcə sarsıtmaq, bədbəxt etmək.

azərbaycanca: bel

Mənalar :

(Alətlər) Sağ və ya sol yanında ayaqla basmaq üçün çıxıntısı olan uzun saplı qazma aləti. Dəmir bel. Bel ilə belləmək. – Ulduz həyətə girərkən [ana] hasarın yanında əlində bel yer qazırdı. Ə.Məmmədxanlı. Fəhlələr işə başladılar. Çoxu yeri bel ilə qazırdı. Ə.Sadıq. ◊ Əlinə bel vermək məc. – qızışdırmaq, təhrik etmək. Dəliyə yer ver, əlinə bel. (Ata. sözü).